„Turecka Amazonia” to poetyckie, ale trafne określenie dzikich, zielonych i niemal nietkniętych rejonów północno-wschodniej Turcji. Góry Pontyjskie (Karadeniz Dağları), rozciągające się wzdłuż południowego wybrzeża Morza Czarnego, obejmują regiony Artvin, Rize, Trabzon i Giresun, gdzie strome zbocza schodzą ku morzu, tworząc niedostępne, gęsto zalesione doliny.

Geografia i krajobraz

Góry Pontyjskie tworzą gęstą, niemal nieprzeniknioną sieć dolin, przełęczy i szczytów. Ich zbocza pokrywają wiecznie zielone lasy liściaste i iglaste, bujne paprocie, rzeki o wartkim nurcie, wodospady i dzikie potoki. Klimat jest tu wilgotny i deszczowy – podobny do klimatu tropikalnych lasów deszczowych, choć oczywiście chłodniejszy, co nadaje regionowi wyjątkową atmosferę.

Niektóre doliny, np. dolina Çoruh, dolina Fırtına, czy obszary wokół Kaçkar Dağları (najwyższe pasmo Gór Pontyjskich), są niemal zupełnie odizolowane od cywilizacji. Doliny te przecinają górskie rzeki o krystalicznie czystej wodzie, a ich brzegi porasta gęsta, dzika roślinność.

Flora i fauna – "turecka Amazonia"

Porównanie do Amazonii nie jest przypadkowe – chodzi tu zarówno o niedostępność terenu, jak i o niezwykłe bogactwo przyrodnicze.

Roślinność:

• Dziesiątki gatunków endemicznych,
• Lasy bukowe, kasztanowce, dęby, jodły, świerki i rzadkie gatunki rododendronów,
• Bogate runo leśne: paprocie, zioła, mech i dzikie owoce (np. borówki i maliny).

Zwierzęta:

• Niedźwiedzie brunatne, wilki, rysie,
• Dziki, sarny, jelenie,
• Rzadkie ptaki: orły przednie, sokoły wędrowne, dzięcioły trójpalczaste, żołny,
• W górskich potokach występują pstrągi potokowe.

Najciekawsze doliny i regiony

1. Dolina Fırtına – w prowincji Rize. Uznawana za jedno z najpiękniejszych miejsc w Turcji. Przecinana przez dziką rzekę Fırtına, otoczona gęstymi lasami i wodospadami. W dolinie znajdują się tradycyjne, kamienne mosty i domy w stylu czarnomorskim.
2. Kaçkar Dağları – najwyższa część Gór Pontyjskich (do 3937 m n.p.m.). Idealne miejsce do trekkingu i obserwacji przyrody. Obszar chroniony jako park narodowy. Można tu spotkać alpejskie łąki i lodowcowe jeziora.
3. Yusufeli i dolina Çoruh – głęboka dolina rzeczna z krętym biegiem rzeki Çoruh, jednej z najszybszych i najdzikszych rzek Europy. Idealna dla miłośników raftingu i przygód.

Ludzie i kultura

Mieszkańcy tych dolin to głównie przedstawiciele rdzennych ludów Karadeniz, w tym Lazowie, Hemu i Gruzini tureccy. Zachowali oni wiele dawnych tradycji: budują drewniane domy na stromych zboczach, uprawiają herbatę, orzechy laskowe, a także hodują owce i bydło.

Życie tutaj toczy się wolniej, a cywilizacja zdaje się dopiero pukać do drzwi – choć w ostatnich latach turystyka powoli się rozwija, szczególnie ekoturystyka i wyprawy trekkingowe.

Trudność dostępu i dzikość

Wiele dolin Gór Pontyjskich pozostaje trudno dostępnych:

• Brak utwardzonych dróg,
• Ostre, strome zbocza i nieprzewidywalna pogoda,
• Częste mgły i obfite opady.

To właśnie ta niedostępność i naturalna dzikość sprawiają, że rejon ten bywa nazywany „Turecką Amazonią”.